EDEBİ ESERLERDEN ÖRNEKLER

1) Yeni Özbek Latin Alfabesi ile yazılan örnekler

a) Qarg’ish: Beddua

Juvonmarg bo’l, nodon! Yaramas!: Genç yaşta öl, nadan! 

Tilingni tishla, yoqqanga tufur, tavba de: Dilini ısır, ateşe tükür, tövbe de.

Suvlarga oqsin, yellarga uchsin,
Tog’larga ursin, toshlarga ursin,
Mening qarg’amdan yiroqqa.
Arvoh ursin
Suya aksın, rüzgara karışsın,
Dağlara taşlara vursun,
Benim bedduamdan uzağa.
İşi berbat olsun.

b) Olqish: Dualar
Omin, oy borib omon qayt, olgin, oldirma, solgin, soldirma, ushlaganing oltin, ko’zlaganing kumush, tishlaganing bol, dushmanlaring lol bolsin, Ollahu akbar: Mevla Sağ salamet git, gel; al, verme; sol, soldurma; tuttuğun altın, gördüğün gümüş olsun; yiyeceğin bol, düşmanların lal olsun, Amin.

Omin, oy ko’rdim oyboshi olti ko’rdim, yanagi yilga boshimni omon, bag’rimni butun ko’rdim, Ollahu akbar:  Ayı gördüm maşallah, ayın başına ulaşırım işallah; Ulu Rabbim yeni yılda başım sağ, içim rahat olsun, Amin.

Omin, shu yerda yotganlarning ruhi-arvohi shod bo’lsin, Hudo rahmat qilsin, joylari jannatda bo’lsin, Ollahu akbar: Ulu Allah’ım Burada yatanların ruhları şad olsun. Allah rahmet eylesin, mekanı cennet olsun, Amin.

c) Ağıtlar:

  Con otam, conim otam,
  Conimga darmonim otam.
  Har nechük dardü alamga,
  Malhamim bolgan otam.

 Suyab otga mindirgan,
 Suyganimni kiydirgan.
 Non desam navvot bergan,
 Suv desam sharbat bergan.
 
 Bosh belginam boylagan,
 Nozik ko’nglim ovlagan,
 Voy otam, conim otam,
 Conimga malhamim otam.

Orqa sochim oldirib,
Ardoqlab o’stirgan otam,
Yelka sochim to’r- to’r o’rdirib,
To’rlarga o’stirgan otam.
 
   Türkiye Türkçesi ile söylenişi:

    Can atam, canım atam,
    Canımın dermanı atam.
    Her türlü derdi elemime,
    Melhem olan atam.

    Dayanak olup ata bindiren,
    Beğendiklerimi giydiren.
    Ekmek desem çörek veren,
    Su desem şerbet verdi.
   
    Boylu boyunca uzanan,
    Nazik gönlümü yakan,
    Eyvah atam, canım atam
    Canıma melhemim atam.

    Uzayan saçlarımı kestirip,
    Gözetip büyüten atam,
    Belik belik saçlarımı ördürüp,
    Beliklerimi uzatan atam.

şeklinde babanın kaybından duyulan acı dile getirilirken, bir annenin ölümüne yakılan diğer bir anonim ağıtta ise duygular şöyle dile getirilmektedir:

Onam yotar cho’zilib
Tanidan coni üzilib
Onamni ko’rgan bandani
Ko’ngillari buzilib.

Onam desam o’leman
Havuz suvidek to’laman.
Onaconimni yod olsam,
Oçilgan guldek so’laman.
           
Qabristonning yo’llarin
Tuproqlari  maydadir   
Manim anam ölibdi
Endi körmak kaydadır.
          
Qaro yerlar qattiqmikin, vo, onam
Yoningizga borsammikin, vo, onam
Sochingizni oqartirib, o’stirganingiz
Qaro tog’ ekanini bilmabman, vo, onam
Sariq dard ekan bilmabman, vo, onam .          
                                                         (Nasriddinov, 1996:43)

Türkiye Türkçesi ile söylenişi:

Anam yatar uzanıp,
Teninden canı çekilip
Anamı gören kulların
Gönülleri üzülüp.

Anam desem ölürüm
Havuz suyu gibi dolarım.
Anacığımı yad etsem,
Açılan gül gibi solarım.

Kabristanın yolları
Toz topraktır
Benim anam öldü
Şimdi görmek ne mümkün.

Kara yerler sert mi, eyvah, anam
Yanınıza gelsem mi, eyvah, anam
Saçınızı ağartıp, büyüttüğünüz
Kara dağ olduğunu bilmedim, eyvah, anam.
Sarı dert olduğunu bilmedim, eyvah, anam.